Cywilizacja komunizmu

Product Information

Józef Syroka, “Inspiracja ludowa w pracach projektowych i produkcji ‘Cory,’” Wiadomosci Instytutu Wzornictwa Przemyslowego no. 8 (1971): 45. Ačkoli komunismus bojuje ve jménu osvobození utiskovaných, ve skutečnosti jim přináší zotročení – tento paradox zaznamenala polská literatura téměř okamžitě. Již vroce 1924 vyšla převratná bajka Vzpoura (Bunt) Wladyslawa Stanislawa Reymonta, která jakoby předznamenává slavnou Farmu zvířat George Orwella publikovanou vroce 1944. see: Judd Stitziel, Fashioning Socialism. Clothing, Politics and Consumer Culture in East Germany (Oxford: Berg Publishers, 2005). Stefan Kisielewski began to write a diary in 1968, after he was banned from publishing. He continued it until 1980. It was first published as Diaries after Kisielewski’s death in 1996. The Polish original of the quoted fragments is as follows: “I pomysle C, zew okresie stalinowskim walczylo sie o te rzeczy ideowo, jako reprezentujace zachodnia kulture. A teraz komuchy zrozumialy, ze te wszystkie piosenki pracuja dla nich—oglupiaja ludzi calkowicie, czyniac ich dla rzadzacych absolutnie nieszkodliwymi (…). O cholera! Jest to po prostu polityczna i ideowa stylizacja pokolenia, dokonywana, o dziwo, w imie ideologii i polityki (a w gruncie rzeczy, oczywiscie, w imie; utrzymania sie; przy wladzy” (translation by Anna Pelka). Stefan Kisielewski, Dzienniki (Warsaw: Iskry, 2001), 42–43. Marek Hlasko, Piekni dwudziestoletni (Warszawa: Czytelnik, 1989), 91–92. This book was published for the first time in Paris in 1966.

Tak, pisane w sensacyjnym tonie, bo skierowana do osób, które nie miały okazji żyć w takim reżimie. There is some English literature that approaches the issue of the political role of fashion, especially the meaning of fashion in dictatorships. For a discussion of the significant role of fashion in political participation and protest from the French Revolution to Italian and Spanish Fascism and postrevolutionary China, see: Wendy Parkins, ed., Fashioning the Body Politic, Dress, Gender, Citizenship (Oxford: Berg Publishers, 2002).Jerzy Holzer, Der Kommunismus in Europa. Politische Bewegung und Herrschaftssystem (Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch Verlag, 1998), 118.

Vzpoura polských spisovatelů vůči komunismu byla později často vysvětlována právě zperspektivy hodnoty svobody jedince. Andrzej Bobkowski ve svém slavném válečném deníku Črty perem (Szkice piórkiem, 1957) vyznával: „Cítím-li nenávist ktomuto režimu, není to kvůli nějakým třídním pocitům, ale prostě proto, že cítím nenávist ke všemu, co se snaží zabít jedince, mě jako takového, jako jedinečný exemplář, apáchne na dálku termitem, kolektivem, tmářstvím asprostotou »jediné pravé filosofie«.“ Útěk před svobodou Zotročený duch vyvolal okamžitě polemiky. Gustaw Herling-Grudziński vyčítal Miloszovi, že jeho koncepce je čistá spekulace, která se týká maximálně úzké společenské skupiny, aže komunismus zotročoval lidi daleko primitivnějšími metodami, jež čerpaly zlidských slabostí, jako jsou strach, chamtivost nebo touha pomoci. Gustaw Herling-Grudzinski Janina Orynzyna, ed., Piekno uzyteczne. Cwiercwiecze Cepelii (Warszawa: Zaklad Wydawnictw CRS, 1975), 7.Wanda Telakowska, “Na marginesie wystawy,” Wiadomosci Instytutu Wzornictwa Przemyslowego no. 8 (1971): 8–10. Autor przedstawia cechy zycia w ustroju komunistycznym jako "breaking news", co w latach 70. dla osob zyjacych po drugiej stronie zelaznej kurtyny takowymi bylo, jednak dla wspolczesnego, polskiego czytelnika, ktory ma jakiekolwiek pojecie o historii najnowszej jest to zbior oczywistosci, niewnoszacych niczego nowego, co czyni momentami lekture bardzo nuzaca, zacheca do "przeskakiwania" kolejnych stron. For more information, see Krzysztof Kosinski, Prywatki miodziezowe w czasach PRL, in Dariusz Stola and Marcin Zaremba, eds, PRL—Trwanie i zmiana (Warszawa: Wydawnictwo Wyzszej Szkoly Przedsiebiorczosci i Zarzadzania im. Leona Kozminskiego w Warszawie, 2003), 305–307. Tam, kde se kdysi prostírala hladká asfaltová tabule náměstí Svornosti, od Madeleine kBourbonskému paláci aod Elysejských polí kTuileriím, se teď vlehkém jižním vánku vlnil lán zralého obilí. Právě je sklízely motorové žací stroje, které řídili ramenatí opálení lidé vbílých košilích. Muži iženy, všichni oblečení nalehko jako ženci, obratně nakládali hotové snopy na čekající nákladní auta. Tu atam, na okraji strniště kojily odpočívající ženy nemluvňata.“ Dariusz Libionka, “Ruch mlodzie Zowy w PRL,” Biuletyn Instytutu Pamieci Narodowej no. 10 (2001): 23–24.